Ruhsal hastalıklar, bireyin toplumdan dışlanmasına kadar giden sonuçlara dahi yol açabiliyor lakin herkesin başına gelebilecek bir durum olduğunu unutmamalıyız ve ruhsal hastalığa sahip insanları yakından anlamaya çalışmak atabileceğimiz birinci adım olabilir.
Sinema ise bize bu gerçekliği sunan tahminen de en güzel yollardan birisidir. Sinema tarihinde, bir yandan ilgi cazip de olması sebebiyle psikolojik rahatsızlıklara sahip olan karakterlerle oluşturulmuş sinemalar epey fazla. İçeriğimizde konusu yahut içerdiği karakterlerle ruhsal hastalıkları daha yakından öğrenebileceğiniz sinemaları derledik.
Psikolojik hastalıklara sahip karakterlerin olduğu sinemalar:
-
Şizofreni
Karısını öldürme kabahatiyle yargılanan bir adamın akıl karıştıran öyküsü: Lost Highway
- Tür: Gizem, Gerilim
- Yıl: 1997
- Yönetmen: David Lynch
- Oyuncular: Bill Pullman, Patricia Arquette, John Roselius
- IMDb: 7.6
Filmleriyle akıl karıştırmayı seven usta direktör David Lynch’in klasiklerinden biri olan Lost Highway sineması, müzisyen olan Fred Madison’un evli olduğu bayanı öldürme sebebiyle suçlanması akabinde gelişen olayları bahis ediniyor. Fred, karısının geçmişi hakkında hiçbir şey bilmiyordur. Evliliklerinin bir evresinde, karısının kendisini aldatacağı fikrine kapılır. Bir gün karısının ölmesi sonucu hatalı olarak görülen Fred, mahpusa girer. Bu sırada yaşadığı kişilik bölünmesi ise olayların tuhaf bir hal almasına sebep olur.
Ünlü matematikçi John Nash’in hastalığı ve zekası ile geçen bir biyografi sineması: A Beautiful Mind
- Tür: Biyografi, Dram
- Yıl: 2001
- Yönetmen: Ron Howard
- Oyuncular: Russell Crowe, Ed Harris, Jennifer Connelly
- IMDb: 8.2
A Beautiful Mind, ünlü matematikçi John Nash’in hayatından uyarlanmış bir biyografi sinemasıdır. John Nash, çocukluğundan beri matematiğe olan özel ilgisi ve yeteneği sayesinde Princeton Üniversitesinde kazandığı bursla tahsil görmeye başlar. Öğrencilik hayatında gördüğü hayallerle birlikte yavaş yavaş kendi gerçekliğini yaratmaya başlar. Mezuniyetinden sonra ise paranoid şizofreniye kadar ilerleyen hastalığı sebebiyle güç yıllar geçirir. A Beautiful Mind, kazandığı ödüllerle de epey ses getiren bir sinema olmuştur.
Gerçek bir kıssadan uyarlanma baba-oğul bağlantısının ehemmiyeti: Shine
- Tür: Biyografi, Dram, Müzik
- Yıl: 1996
- Yönetmen: Scott Hicks
- Oyuncular: Geoffrey Rush, Armin Mueller-Stahl, Justin Braine
- IMDb: 7.7
Shine, dünyaca ünlü piyanist David Helfgott’un biyografisinden uyarlanmıştır. David, baba baskısıyla büyümüş ve Musevi bir ailenin çocuğudur. Vakitle, müzik konusunda sıra dışı bir yeteneğe sahip olduğu ortaya çıkar. David, ailesinden uzakta olan bir akademiden aldığı bursla bir arada kendine yeni bir hayat kurmaya başlar. Fakat çocukluğunda babasıyla olan irtibatının de tesiriyle ortaya çıkan psikoloik sıkıntıları hayatının seyrini değiştirir.
-
Borderline Kişilik Bozukluğu
Tek gecelik ilgi sonrası bağımlı hale gelen bir bayan ve evli bir adam: Fatal Attraction
- Tür: Dram, Gerilim
- Yıl: 1987
- Yönetmen: Adrian Lyne
- Oyuncular: Michael Douglas, Glenn Close
- IMDb: 6.9
Film, karısı ve kızı ile memnun bir hayat süren avukat Dan Gallagher’ın, evliyken yaşadığı tek gecelik bir bağlantı sonrası başına gelen olayları bahis ediniyor. Dan, karısının bir günlüğüne kent dışında olmasını fırsat bilerek Alex isminde bir bayanla tek gecelik bir bağlantı yaşar. Dan, Alex’le yaşadığı bu geceyi unutmak ve hayatına devam etmek istese de Alex’in Dan’i bırakmaya niyeti yoktur. Alex, bu bağlantıyı sürdürmek ismine uğraşlarının dozunu giderek arttırır ve olay tedirgin edici bir hal almaya başlar.
Stephen King romanından uyarlama ruhsal tansiyon sineması: Misery
- Tür: Ruhsal, Gerilim
- Yıl: 1990
- Yönetmen: Rob Reiner
- Oyuncular: James Caan, Kathy Bates, Richard Farnsworth
- IMDb: 7.8
Misery, Stephen King’in tıpkı isimli romanından uyarlanan bir ruhsal tansiyon sinemasıdır. Sinemada, tanınan bir müellif olan Paul Sheldon, seri maceralar yazdığı kitabındaki Misery ismindeki karakterini öldürüp kitabını bitirmeye karar verir. Bu sırada Paul, taşrada geçiridiği bir otomobil kazasından yaralı olarak kurtulur ve onu Annie Wilkes isimli bir bayan baht yapıtı bulup kurtarır. Annie, Paul’un sıkı bir hayranıdır ve Misery’i anlattığı kitabı da hayli sever. Son kitabı da okuyan Annie, Misery karakterinin vefatına epeyce öfkelenir. Bu sırada kitabın müellifi olan Paul’un meskeninde olmasından ötürü da onu sakatlayarak kendi meskenine yatağa bağımlı hale getirir ve olaylar gelişir.
Borderline ve sosyopat olan iki bayanın münasebeti: Girl, Interrupted
- Tür: Biyografi, Dram
- Yıl: 1995
- Yönetmen: James Mangold
- Oyuncular: Winona Ryder, Angelina Jolie, Clea DuVall
- IMDb: 7.3
İntihar etme teşebbüsünde bulunan Susanna isminde genç bir bayan, kişilik bölünmesi teşhisiyle bir psikiyatri kliniğine yatırılır. Genç bir müellif adayı olan Susanna, yatırıldığı klinikte vakitle işçi ve hastalar ile derin alakalar kurmaya başlar. Susanna, intihar ettiğini kabul etmediği için hastaneden kaçış yollarını ararken, klinikteki sosyopat teşhisi konulan Lisa ismindeki öteki bir hasta ve onun arkadaş kümesiyle tanışır. Susanna ve Lisa ortasındaki bağ gittikçe farklı bir hal almaya başlar.
-
Bipolar Kişilik Bozukluğu
Ünlü müellif Virginia Woolf’un manik depresif geçen bir günü: The Hours
- Tür: Dram, Romantik
- Yıl: 2002
- Yönetmen: Stephen Daldry
- Oyuncular: Meryl Streep, Nicole Kidman, Julianne Moore
- IMDb: 7.5
Nicole Kidman, Julianne Moore, Meryl Streep üzere usta isimleri bir ortaya getiren sinema üç farklı vakitte yaşayan bayanların bir gününü husus ediniyor. Sinemada, Nicole Kidman ünlü bayan müellif Virginia Woolf’u canlandırıyor. Virginia Woolf, müellif olması dışında yaşadığı ruhsal sıkıntılarla da tanınıyor. Kendisinin bipolar bozukluğu vardır ve sinemada manik depresif devrinin yaşandığı bir gün ele alınır. Aldığı ödüllerle de kendisinden sıkça kelam ettiren sinema, bipolar bozukluğun tesirini daha yakından görmemize de imkan sağlıyor.
Bipolar bir adam ve aşık olduğu bayanla ilgisi: Delibal
- Tür: Dram, Romantik
- Yıl: 2015
- Yönetmen: Ali Bilgin
- Oyuncular: Leyla Lydia Tuğutlu, Çağatay Ulusoy
- IMDb: 6.7
Listeye, bir Türk sineması olan Delibal ile devam ediyoruz. Sinemada, bipolar hastası olan mimarlık öğrencisi Barış ve Füsun ortasındaki bağlantı ele alınıyor. Barış, Füsun’u görür görmez aşık olur ama Füsun, bursla okuduğu okulunu bir an evvel bitirip mesleğine odaklanmaktan öbür bir şey düşünmeyen ve aşka vakit ayırmak istemeyen genç bir bayandır. Barış’ın hastalığı ekseninde Füsun ve Barış ortasındaki münasebetin seyri de değişir.
-
Obsesif Kompülsif Bozukluk
Takıntılı bir adamın değişimi: As Good as It Gets
- Tür: Komedi, Dram, Romantik
- Yıl: 1997
- Yönetmen: James L. Brooks
- Oyuncular: Jack Nicholson, Helen Hunt, Greg Kinnear
- IMDb: 7.7
Başarılı bir müellif olan Melvin Udall, obsesif kompulsif bozukluğu sebebiyle hayli sıkıntı bir insandır. Musevilerden ve siyahilerden pek hoşlanmaz, bunu da göstermekten pek çekinmez. Eş cinsel komşusu Simon ile de pek anlaşamazken, Simon’un kaza yapıp hastaneye kaldırılmasından ötürü ona yardım etmek zorunda kalır ve vakitle ortalarında hiç beklemediği bir dostluk oluşmaya başlar. Usta oyuncu Jack Nicholson’un başrolde olduğu sinema, obsesif kompulsif bozukluğun hayatı ne derece etkileyebileceğini göstermek için ülkü sinemalardan biri.
-
Madde Bağımlılığı
Bağımlılığın yıkıcı tesirini çarpıcı formda gösteren bir sinema: Requiem for a Dream
- Tür: Dram
- Yıl: 2000
- Yönetmen: Darren Aronofsky
- Oyuncular: Jared Leto, Ellen Burstyn, Jennifer Connelly
- IMDb: 8.3
Requiem for a Dream, husus bağımlılığını çarpıcı halde anlatan en düzgün sinemalardan biri. Sinemada, uyuşturucu bağımlısı Harry isminde bir genç ve onun televizyon bağımlısı annesi ortasında geçen gelgitli bir bağlantı. Harry, günden güne uyuşturucu batağına daha fazla batarken annesinin ise tek hayat gayesi televizyonda izlediği müsabaka programına katılmaktır. Sinema, görselliği, müzikleri, oynuculukları, senaryosu, kurgusuyla hayli ilgi çekmiş ve birçok mükafata layık görülmüştür.
Uyuşturucu bağımlılığı etrafında dönen arkadaşlıklar: Trainspotting
- Tür: Dram
- Yıl: 1996
- Yönetmen: Danny Bu türlü
- Oyuncular: Ewan McGregor, Ewen Bremner, Jonny Lee Miller
- IMDb: 8.1
Irvine Welsh’in birebir isimli romanından uyarlanan Trainspotting sineması, 20’li yaşlarında olan Mark Renton ve arkadaşlarının uyuşturucu bağımlılığı etrafında gelişen arkadaşlıklarını mevzu ediniyor. Mark ve arkadaşları, her güne yalnızca daha fazla uyuşturucu bulmak için uyanan, hayatta bir maksadı olmayan ve her gittiği yerde sorun çıkaran tiplerdir. Bağımlılıkları arttıkça hayatları da tehlikeye girer ve Mark bir müddet sonra bu durumdan çıkmak zorunda olduklarını farkına varır. Sinema, birçok ülkede uyuşturucuya özendirdiği gerekçesiyle tartışmaya yol açsa da unsur bağımlılığının ne üzere sıkıntılara yol açabileceğine dair çarpıcı sinemalardan biri.
-
Depresyon
Depresyon yaşayan gerçekçi bir animasyon karakterinin kıssası: Anomalisa
- Tür: Animasyon, Güldürü, Dram
- Yıl: 2015
- Yönetmen: Charlie Kaufman, Duke Johnson
- Seslendirmenler: David Thewlis, Jennifer Jason Leigh, Tom Noonan
- IMDb: 7.2
Stop-motion animasyon sineması olmasıyla listedeki başka sinemalardan ayrılan Anomalisa, beşerlerle irtibat kurmakta zorlanan bir kitap müellifi Michael Stone’un çıktığı bir iş gezisi sonucu yaşadıklarını mevzu ediniyor. Sıradan bir hayat yaşayan Michael, kaldığı otelde Lisa isminde bir bayanla tanışır. Lisa, Michael’in hayata olan bakışını değiştirecektir. İtibarlı şenliklerde aldığı ödüllerle ismini duyuran Anomalisa, depresyon yaşayan bir insanın gündelik hayatını başarılı biçimde aktarıyor.
Depresyonun eşiğinde bir bayanın terapiyle değişen hayatı: Cake
- Tür: Dram
- Yıl: 2014
- Yönetmen: Daniel Barnz
- Oyuncular: Jennifer Aniston, Adriana Barraza, Anna Kendrick
- IMDb: 6.4
Filmde, Claire isminde kendi halinde yaşayan ve insanlardan kendini soyutlamış bir bayan husus ediniyor. Claire’in, hayattaki tek bağı hem arkadaşı hem de bakıcısı olan Silvana’dır. Kronik ağrılarından ve ıstıraplarından kurtulmak için bir terapi kümesine giden Claire’in istikrarı, kümedeki bir arkadaşının ani intihar haberiyle alt üst olur. İntihar eden Nina ile birbirlerini çok tanımıyor olmalarına karşın hayallerinde görmeye başlayan Claire, Nina’nın intihara kadar giden sürecini merak ederek araştırmaya başlar.
-
Şizoid Kişilik Bozukluğu
Modern bir durum güldürüsü sineması: Bartleby
- Tür: Güldürü, Dram, Gizem
- Yıl: 2001
- Yönetmen: Jonathan Parker
- Oyuncular: David Paymer, Crispin Glover, Glenne Headly
- IMDb: 6.4
Bartleby, Herman Melville’in birebir isimli kısa hikayesinden uyarlama bir Amerikan güldürü drama sinemasıdır. Melville’nin öyküsünden ayrılarak, olayı çağdaş bir ofise yerleştiren sinema durum güldürüsü mizahı yapıyor. Ofiste yeni işe başlayan Bartleby karakteri, başlangıçta her işi çok düzgün yürüterek örnek bir çalışan olmuştur. Lakin bir mühlet sonra asıl karakteri keşfedilen ve aslında çalışmaya hiç uygun olmadığı görülen Bartleby, buna karşın ofiste çalışmaya devam eder. Şizoid kişilik bozukluğuna sahip Bartleby karakteri, bu ruhsal hastalığı biraz daha yakından tanımak isteyenler için kült üretimlerden biri.
-
Narsistik Kişilik Bozukluğu
Hollywood’un içinden bir narsisizm öyküsü: Sunset Boulevard
- Tür: Dram, Film-Noir
- Yıl: 1950
- Yönetmen: Billy Wilder
- Oyuncular: William Holden, Gloria Swanson, Erich Von Stroheim
- IMDb: 8.4
1950 üretimi kült sinemalardan biri olan Sunset Boulevard, maddi açıdan güç günler yaşayan senarist Joe Gills ile Hollywood’un artık unutulmuş aktristi Norma Desmond’ın kesişmiş hayatlarını bahis ediniyor. Joe, sıkıntı durumda olduğu için Norma ile bir arada yaşamaya başlar lakin bir mühlet sonra ortalarındaki münasebet beklenmedik bir hal alır. Norma, unutulmuş bir oyuncu olduğunu asla kabullenemez ve hayatını palavralarla sürdürmeye devam eder.
Kendine hayran bir adam ve karanlık tarafı: American Psycho
- Tür: Tansiyon, Dram, Korku
- Yıl: 1999
- Yönetmen: Mary Harron
- Oyuncular: Christian Bale, Willem Dafoe, Jared Leto
- IMDb: 7.6
American Psycho sineması, narsistik kişilik bozukluğundan kaynaklı kendini hayranlık derecesinde seven Patrick Bateman isminde bir adamı mevzu ediniyor. Patrick, genç, güzel ve aileden varlıklı bir adamdır. Dışarıdan epey sıradan bir hayata sahipmiş üzere görünen Patrick’in narsizm dışında da karanlık bir tarafı vardır. İnsanları yalnızca keyfi olarak öldüren, öldürdüğü insanlarında kesimlerini saklamayı seven biri olduğu ise sinema geçtikçe anlaşılır.
-
Antisosyal Kişilik Bozukluğu
İnsan eti yiyen bir tabibin öyküsü: The Silence of The Lambs
- Tür: Gerilim, Dram, Suç
- Yıl: 1991
- Yönetmen: Jonathan Demme
- Oyuncular: Anthony Hopkins, Jodie Foster, Scott Glenn
- IMDb: 8.6
Sinema tarihinin en âlâ sinemaları ortasında gösterilen ve aslında bir serinin birinci sineması olan The Silence of The Lambs, başarılı bir FBI casusu olan Clarice Starling ile kurbanlarının derisini yüzmekten keyif alan bir seri katilin elindeki bir bayanı kurtarmak için yaşanan olaylara odaklanıyor. Clarice, bu seri katile ulaşmak için bir öteki seri katil olan ünlü tabip Hannibal Lecter ile irtibata geçer. Lecter’dan bilgi alması için onun inancını kazanmaya çalışan Clarice ise beklenmedik olaylar içinde kalır.
Anne ve çocuğu ortasında süregelen çekişme: We Need to Talk About Kevin
- Tür: Dram, Gizem, Gerilim
- Yıl: 2011
- Yönetmen: Lynne Ramsay
- Oyuncular: Tilda Swinton, John C. Reilly, Ezra Miller
- IMDb: 7.5
Filmde, Eva ismindeki bir bayan gebe kaldıktan sonra tüm meslek hayatını bir kenara bırakarak çocuğunu doğurmaya karar verir. Ama Eva’nın çocuğu için yaptığı bu fedakarlık ortalarındaki bağın seyrini değiştirir. Kevin, liseye geldiğinde karışmaması gereken olaylara karışır ve her gün yeni bir sıkıntıyla meskene gelen bir çocuk haline dönüşür. Eva ise çocuğunun bu türlü bir insan olmasından ötürü kendini hatalı ve sorumlu hissederek yanlışını bulmaya çalışır.
-
Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu
Birbirine yabancı beşerler ve gizemli olaylar: Identity
- Tür: Gizem, Suç
- Yıl: 2003
- Yönetmen: James Mangold
- Oyuncular: John Cusack, Ray Liotta, Amanda Peet
- IMDb: 7.3
Identity sineması, karanlık bir gecede ortaya çıkan yıkıcı tesire sahip kasırga yüzünden otele sığınan birbirine yabancı 10 insanı bir ortaya getiriyor. Bu izbe otele sığınan beşerler, dış dünyayla kopuk hale geldikleri otelde bir mühlet sonra esrarengiz olaylar yaşamaya başlarlar. Kim olduğunu bilmedikleri biri, otel içerisinde seri cinayet işlemeye başlar. Bir Agatha Christie romanına dayanan sinema, izlenmeye kıymet bir üretim olmuştur.
-
Uyku Bozukluğu
İntikam ve adalet peşinde bir dedektif: Insomnia
- Tür: Dram, Gizem, Gerilim
- Yıl: 2002
- Yönetmen: Christopher Nolan
- Oyuncular: Al Pacino, Robin Williams, Hilary Swank
- IMDb: 7.2
Akıl karıştıran sinemalarıyla meşhur usta direktör Christopher Nolan sineması Insomnia, bir Alaska kasabasında gizemli halde bir kızın öldürülmesi ile gelişen olayları anlatıyor. Cinayeti çözmek ismine kasabaya gönderilen iki dedektif, olayı çözme kademesinde kuşkulu olarak muharrir Walter Finch’in peşine düşerler. Bu sırada yaşanan bir çatışmada dedektiflerden biri ölür ve Finch izini kaybettirir. Buna hayli sonlanan başka dedektif ise intikam ve adalet peşinde koşmaya başlar.