Yıl 1852 İspanya Karmaşık ve dar sokakları saman ve at pisliği ile kaplanmış olan Barselona the glory izle sarı humma belasından güç kurtulmuş olan halk kolera üzere yeni salgın hastalıkların pençesinde hayatta kalmaya çalışıyor Paris ve Londra üzere büyük kentlerden bile daha fazla nüfus yoğunluğuna sahip olan Barselona the last hour izle yı müdafaası gereken duvarlar kenti ölümcül bir darboğaza sokuyor
Yıl 2022 Türkiye Instagram da bir sayfa Barselona nın farklı özelliklerini anlatmaya kentin bayram çikolatalarını andıran ızgara görünümüyle başlıyor Kentin geometrik the man without a heart izle yapısı nitekim de göz alıyor 170 yılda kentte yaşanan değişim ise tek bir bireyle başlıyor Ildefons Cerda Siyaset sınıf gayreti entrika ve en sonunda kentleşme kavramının doğuşuyla sonuçlanacak bu seyahate the midnight club izle güzel geldiniz
Roma ya isyandan doğan kent Barselona
Tarihte Pön Savaşları ismi verilen iki uzun savaş bugün Roma İmparatorluğu olarak bildiğimiz imparatorluğun hakim güç olmasının Kartaca nın da yok olmasının the midwich cuckoos izle nedenidir Bu savaştan geriye kalan izlerden biri ise Hamilcar Barca nın ve takipçilerinin yaşamak için kurdukları Barselona kentidir
O periyotta kurulan Barselona en nihayetinde bir askeri merkezdi ve kentin surları the offer izle savunulmasını kolaylaştıracak özellikleri ve coğrafyaya uygun olarak tasarlanmış sokakları vardı Bu yapı 1800 lere gelindiğinde kentin artan değerini karşılamaya yetmeyecekti
Bir gün kente bir adam gelir
Sanayi Devrimi ile birlikte the old man izle ağır çalışan bir limana ve pek çok üretim merkezine sahip olan Barselona her geçen gün kalabalıklaşmaya başladı 1850 lere gelindiğinde ise kent Sarı humma ve kolera üzere salgınlar yüzünden büyük the peripheral izle kayıplar verdi Bu da sorunun tahlili için yeni yaklaşımlar gerektiğini ortaya çıkardı
Barselona da ortalama ömür o kadar kısalmıştı ki zenginler için beklenen ömür müddeti 36 yıl yoksullar için 23 the recruit izle yıl olmuştu Duvarlar nüfusu tek bir bölgede toplamaları toplumsal arayı çok çok azaltmaları ve pak havayı engellemeleri ile kent için bir sıhhat sorunu haline gelmişti
Öncelikle kentin Ortaçağ dan kalma duvarları yıkılarak işe başlandı Sonrasında ise herkes tıpkı soruyu sormaya başladı Peki tamam duvarları yıktık fakat artık kent nasıl genişleyecek Bu sorunun yanıtını vermek kolay olmadı O devirde de Katalanlar kraliyet yanlıları ve başka topluluklar ortasında politik çekişmeler devam ediyordu
Barselona Katalan bölgesinin en varlıklı kenti olmuş burjuva işçi gayretine mesken sahipliği yapmaya başlamıştı Her cephenin temsilcileri kendi istedikleri üzere bir genişleme planı sunuyordu Hali hazırda son 50 yıllık müddette Napolyon un işgali bir halk isyanı iki salgın irili ufaklı pek çok yangın görmüş olan kent daha fazlasını kaldıramazdı Bu yüzden işi görece nötr kalan bir isme verdiler Ildefons Carda
Ildefons Carda Katalan bir mimardı İnşaat mühendisliği eğitimi de almıştı Kardeşlerinin vefatının akabinde aile servetini miras alan Carda kendisini şehir planlamaya vermişti Barselona nın genişleme planını seçmek için açılan müsabakaya katıldı ve kazandı Sonrasında yepisyeni bir alanı ortaya çıkaracaktı
Sınıfsız ve yemyeşil bir kent hayali
Carda sınıfsız ve herkesin her yere yürüyerek erişebileceği bir kent hayal ediyordu Bunu gerçekleştirmek için de özel bir plan yaptı Üç farklı blok tipini kullanarak Barselona yı bir ızgara halinde genişletecek olan Eixample Genişleme projesi ile kentleşme kavramını da bulmuş oluyordu
Carda nın emeli kırsaldaki komşuluk ve insan irtibatını pak havayı kentlere taşımak bir yandan da kentlerin getirilerini korumaktı Karşılıklı iki binadan n şeklinde lakin bitişik olmayan üç binadan ve L halinde iki binadan oluşan üç farklı blok tasarladı Böylelikle hiçbir binanın etrafı kapanmayacak ayrıyeten blokların içindeki yeşil alanlardan yaya seyahati gerçekleştirilebilecekti
Barselona 7 mahalleli şehir
Cerda nın orjinal planı kente eklenecek 7 yeni mahalle içeriyordu Eski kent merkezinin neredeyse dört katı bir alan kaplayan bu mahalleler ortasında tren yolları ve ana yollar için de boşluklar bırakılmıştı Bu boşluklar ve yollar o devrin yaşayışına nazaran çok geniş gözükse de Cerda nın bir vizyonu vardı
Gelecekte trenlerin insanlara yetmeyeceğini düşünen Cerda , Yarın bir gün bunlar daha küçük buharlı makineler yaparlar herkes kendi kapısının önüne çeker bir tane atsız at arabası üzere durur makineler orada diye düşünerek hem park alanı olması hem trafiğe müsaade vermesi hem de binaların daima güneş almasını engellememesi için sokak ve caddeleri geniş tutmuştu
Üstelik böylelikle daha âlâ hava akımı sağlayabilecekti Carl Benz daha otomobilleri bulmadan 30 yıl öncesinde otomobilleri düşünen Cerda blokların önünde sağın solun daha rahat görülebilmesi için 45 derecelik açıyla boşluklar bırakmıştı
Bir kentin ne olduğu tekrar tanımlanıyor
Cerda sadece Hadi burada bu türlü yeşillikli meskenler olsun dememiş bir kentin nasıl olması gerektiğine dair bir vizyon da geliştirmişti Kendi vaktinde olmayan kent planlamanın temellerini atmıştı En değerli fikri ise kentlerin insanların sadece yaşadığı yerler değil tıpkı vakitte refahın da kaynağı olması gerekliliğini savunmasıydı Çağdaş kentlerin nasıl olması gerektiğine dair birinci metodik bilimsel çalışmaları yaptı
Bu çalışmalarının sonucu olarak bir kişinin kentte sağlıklı yaşayabilmesi için gereken hava miktarını yanlışsız bir biçimde hesapladı Kentteki halkın yapabileceği işleri ayrıntılandırdı Muhtaçlık duyulabilecek pazar yeri okul hastane üzere yapıları haritalandırdı Dar sokakların olduğu yerlerde ölümlerin de daha çok olduğunu meydana çıkardı Hatta 1867 de yazdığı Şehirleşmenin Genel Teorisi isimli kitabıyla kentleşme sözcüğünü de bulmuş oldu
Cerda nın bu planının temelinde ise yerleşimlerin sınıflardan bağımsız olması inancı yer alıyordu Periyodunda rakipleri tarafından komünistlikle de suçlanmasına neden olan bu fikri aslında fakirlerin de zenginlerin de aynı hizmetlere erişebilmesini amaçlamasından kaynaklanıyordu Esasen kendisinden evvel yoksul halkın ya da alt tabakanın nasıl yaşadığını çok fazla önemseyen kimse de yoktu
Peki bugün Barselona nitekim bir ütopya mı
Bloklar arasındaki yemyeşil parklardan her yere yürünebilen trafiğin ezasız bir biçimde aktığı zenginin de yoksulun de tıpkı imkanlara erişim talihi olduğu Barselona ütopyası bugün yaşamaya devam ediyor mu Ne yazık ki hayır Bunun da çeşitli nedenleri var
İlk olarak Cerda nın planları vakit içerisinde pek çok değişikliğe uğratıldı Binalar yükseldi Köşeler birleştirildi Yeni yapılar için bloklar köşeden traşlanmış kareler haline getirildi Parkların yerini otoparklar aldı
İşin trajikomik yanı var bir de
Barselona yı Barselona yapan Cerda Barselona kentinde pek de sevilmedi Üstte bahsettiğimiz politik çekişmelerin bir kesimi olması nedeniyle kentte her vakit şüpheyle karşılandı Kaldı ki kendisi aslında bu çekişmenin modülü olmak falan da istemiyordu
İlk genişleme planı için Barselona kent kurulu bir müsabaka açmış yarışın kazananı olarak da kendi baş mimarları Antoni Rovira y ı seçmişti İspanyol Hükümeti ise bunun üzerine kent konsüllerinin üzerinde bir güç olan ve Kamu İşleri Bakanlığı diye çevirebileceğimiz bir bakanlık kurdu Bu bakanlık ise vazifesi Rovira dan aldı ve Cerda ya verdi
Cerda bu yüzden Barselona da kendisini kabul ettirmekte epey zorlandı Aslında mühendislerle mimarlar ortasında bir çekişme varken kendisinin zirveden inme formda geldiğini düşünen Barselonalı mimarlar Cerda yı entelektüel ve ideolojik açıdan karalamaya karar vermişti Binaları tekdüze olmakla sokakları gereksiz geniş olmakla Cerda da komünist topluluk binalarına benzeyen kareler inşa etmekle suçlanmıştı
Yine de 1980 ler 1990 lar sonrasında bilhassa kentin yapısının 1992 Barselona Olimpiyatları nda aldığı övgülerin akabinde Katalanlar kentin geçmişini yine incelemeye başladı Kendi vaktinde hakkı yenilmiş orijinal bir alan kurmuş olan Ildefons Cerda 1876 yılındaki vefatının üzerinden yüz yıldan fazla geçtikten sonra yine onurlandırıldı
Şimdi Barselona bir vakitler makûs gözle baktığı bu vizyonerin planladığı yapıya dönmek için çalışmalar yapıyor
