1206 1368 yılları ortasında Orta Asya merkezli olmasına karşın dünyanın dört bir yanına yayılarak karar Avcılar Elit Escort süren Moğol İmparatorluğu nun en parlak periyodu Cengiz Han vaktinde yaşandı Bilhassa uyguladığı savaş taktikleri bugün bile askeri okullarda okutulan Cengiz Han bu muvaffakiyetin tek sahibi değildir Onun pek çok Avcılar Esmer Escort kumandanından bir tanesi olan General Subutay galip geldiği onlarca savaş sayesinde ismini tarih altın harflerle yazdırmayı başarmıştır
Henüz çocuk yaşta Cengiz Han la birlikte yola çıkan Subutay yıllar içerisinde onun Avcılar Genç Escort en başarılı askerlerinden ve daha sonra da en başarılı kumandanlarından bir tanesi olmayı başarmıştır Kimi kaynaklara nazaran tam 65 savaşı komuta etmiş ve bunların her birini kazanmıştır Çabayla dolu bir Avcılar Olgun Escort hayattan sonra köşesine çekilip emekli olan efsane kumandan Subutay kimdir gelin tarihin tozlu sayfalarında bu karşılığı arayalım
Cengiz Han ve Subutay ın ağabeyi çocukluk arkadaşından çok daha fazlası
Moğol tarihi Avcılar Sarışın Escort hakkında en gerçek kabul edilen kaynak Moğolca yazılmış ve Cengiz Han ın doğumu ile başlayan Moğolların Bâtın Tarihi isimli yapıttır Bu yapıta nazaran Subutay ın babası Çarçuday ile Cengiz Han ın babası Yesügey çok yakın iki dosttur Sonradan Cengiz Han ismini alacak Temuçin 1162 yılında doğduğu vakit Çarçuday Yesügey e samur derisinden bir kundak ikram etmişti
Temuçin e verdiği tek ikram bir kundak değildi tıpkı vakitte o periyot çocuk yaşta olan oğlu Çelme yi de onun yanında dost ve hizmetkar olarak bırakmıştı 1167 yılında Yesügey öldürülünce düşman Temuçin in peşine düştü Çelme ile bir arada kaçtılar ve uzun yıllar kaçak hayatı yaşadılar Bu sırada Çelmen nin küçük kardeşi Subutay da ortalarına katıldı
Subutay kimdir Cengiz Han ın saflarına katılan küçük bir çocuk
Orta Asya da yaşayan Tuva Türklerinin Uranhay uzunluğundan olan Subutay 1176 yılında dünyaya geldi Abisi üzere o da Cengiz Han ın dostlarından bir tanesiydi ama yaşı küçük olduğu için geri planda duruyordu Kaçak hayatları boyunca onlara yardım eden Subutay en sonunda Cengiz Han ın saflarına katıldı ve 1201 yılında Camuka ile girdiği çabada ağabeyi Çelme ile birlikte Cengiz Han ın yanında savaştı
Bu periyotta Orta Asya nın tesirli topluluklarından biri olan Merkitler giderek güçlenmekteydi Merkitlerin Türk olduğu düşünülmektedir Bu büyüme Cengiz Han önderliğindeki Moğolları tehdit etmeye başlayınca 1205 yılında bir sefer düzenlendi Muvaffakiyetle sonuçlanan bu seferin kumandanı Subutay dı
Orta Asya daki Harezm bölgesinde karar süren Harzemşahlar Türk İran geleneğine bağlı ve o periyot hayli güçlü bir devletti 1219 yılında Subutay komutasında büyük bir sefer düzenlendi Daha sonra Cengiz Han ın başka kıymetli kumandanlarından bir tanesi olan Jebe ile birlikte 20 bin kişilik bir ordu topladı ve Kafkaslar bölgesine bir keşif seferi düzenledi Deşt i Kıpçak ile İdil Ural bölgelerine de pek çok değerli sefer düzenlemiştir
Subutay Cengiz Han ın oğlu Ögeday ın da en kıymetli kumandanlarından
1227 yılında Cengiz Han ın vefatı üzerine tahta oğlu Ögeday geçti Ögeday tıpkı babası üzere hırslı bir önderdi ve Cengiz Han ın almak isteyip de ömrü yetmediği yerlere arka arda seferler düzenledi Bu seferlerin büyük bir kısmını komuta eden isim Subutay dı Doğu Avrupa ve Orta Avrupa nın ele geçirilmesinde Subutay ın rolü büyüktür
Bu periyotta kazanılan en büyük zaferlerden bir tanesi 1246 yılında Mohi de Macarlarla yapılan savaştır Subutay komutasındaki ordu galip gelmiş ve Macar bölgesi ele geçirilmiştir Birebir periyotta Orta Doğu üzerine de pek çok sefer düzenlenmişti ve ortada kilometreler olmasına karşın tüm bu seferler Subutay tarafından yönetiliyordu
Ögeday 1241 yılında hayatını kaybedince yerine oğlu Güyük Han geçti Babası devrinde arttırılan Çin üzerindeki baskıları sürdüren Güyük Han Subutay komutasındaki orduyla Çin üzerine büyük bir sefer düzenledi ve muvaffakiyetle tamamladı 1248 yılında emekli olarak Tula Nehri ne yerleşen Subutay burada hayatını kaybetti
Subutay neden büyük bir kumandan
Moğollar ufak bir kabileyken Cengiz Han devrinde 24 milyon kilometrekareden fazla bir alana hükmeden koca bir imparatorluk haline geldi 100 milyondan fazla insanı himaye altına almışlar doğu ile batıyı birleştirmişler kıymetli ticaret yollarını ele geçirmişler ve o güne dek hayal bile edilemeyecek toprakları işgal etmişlerdir
Bu muvaffakiyetin ardında diplomatik değil askeri bir güç var Elbette Cengiz Han ın bu bahisteki dehası tartışılmaz lakin onu eşsiz yapan özellik en düzgün kumandanlarla birlikte çalışmasıydı İşte bu devirde çalıştığı en büyük kumandanlardan bir tanesi de çocukluk arkadaşı da olan Subutay dı
Kendi lisanındaki ismiyle Sübedey 1206 1248 yılları ortasında daima savaşmış ve katıldığı savaşların her birini kazanmıştır Bazı kaynaklara nazaran kazandığı savaş sayısı 65 tir Harzemşahları tekraren defa hezimete uğratmış bütün Rus topraklarını tek seferde ele geçirmiş Kafkasya nın hırçın coğrafyasında bugün bile sıkıntı görünen taktikler düzenlemiş Çin e Moğol egemenliğini götürmüş ve tahminen de en değerlisi bir Orta Asya halkının Avrupa nın içlerine kadar ilerlemesini sağlamıştır
Subutay nasıl bu kadar başarılı bir kumandan olabildi
Bugün uydu teknolojilerini kullanarak mümkün bir operasyon düzenlenecek bölgeler hakkında nokta atışı ayrıntılar elde edilebiliyor Dünya haritası esasen elimizde Lakin bundan yüzlerce yıl öncesini bir düşünün Orta Asya steplerinde yaşayan bir halk bir gün Orta Doğu da bir gün Avrupa da nasıl bu kadar başarılı seferler düzenleyebildi
İşin sırrı istihbarat ve haberleşmedeydi Subutay ı bir askeri deha yapan da işte aldığı bu istihbaratları ve haberleri yeterli değerlendirmesiydi O denli ki Cengiz Han Avrupa yı ele geçirmek istediğini söylediği vakit karşısına 20 yıllık bir fetih planı çıkardı Değil yıl yıl ay ay ve hatta gün gün neler yapılacağını hesaplamış ve buna uygun taktikler belirlemişti Lakin Cengiz Han ın ömrü yetmedi
Subutay sefer düzenlenecek bölgelerin yalnızca coğrafik değil sosyal yapısına da hakimdi Kim kimle düşman kim dayanak olur kim köstek olur denetim kimde kimler satın alınır kimler öldürülmeli hepsini biliyordu İşte bu nedenledir ki Subutay tarafından uygulanan askeri stratejiler bugün bile askeri okullarda ders olarak okutulmaktadır
Cengiz Han ve sonraki devirde Moğolların en değerli generallerinden bir tanesi olan Türk kumandan Subutay kimdir sorusunu yanıtlayarak bu efsane kumandan hakkında bilmeniz gerekenlerden bahsettik Husus hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz
