Koronavirüs salgınının tesirleri şimdi tam olarak bitmemişken, dünyada son birkaç haftadır yeni bir virüs kaynaklı hastalık gündemde; maymun çiçeği. Uzun yıllardır Orta ve Batı Afrika’da görülen bu hastalık, son birkaç haftada Avrupa ve Amerika’da görülmeye başlandı.
Pandeminin yarattığı panik havası, maymun çiçeği virüsünü de etkiledi ve internette sayısız temelsiz tez ortaya atıldı. Virüsün ‘yeni oyun’ olarak kaos yaratmak için ortaya çıkarıldığından COVID-19 aşıları yüzünden ortaya çıktığına kadar pek çok gerçek dışı tez, Twitter, Facebook üzere pek çok platformda dolaşmaya başladı. Gelin bu tezlerin gerçeklik hissesi ne birlikte inceleyelim.
Argüman #1: “Maymun çiçeği, COVID-19 aşılarından kaynaklanıyor”
Maymun çiçeği hastalığı, birinci olarak 1950’li yıllarda maymun kolonilerinde görülen, 1970’de ise birinci kere bir beşerde görülen bir hastalık. O yıllardan beri de bilhassa Orta ve Batı Afrika ülkelerinde görülen bu hastalık, vakit zaman Afrika dışı ülkelerde de görülüyordu.
Aşı zıddı kitlenin ortaya attığı bu tez, 50 yıldır var olan bir hastalığı reddediyor. COVID-19 aşıları sonrası ciltte döküntü yan tesiri epey ender olmakla birlikte görülen bir tesir. Lakin bu döküntü maymun çiçeğinde olduğu üzere ağır ve tüm bedende görülen bir döküntü değil.
Ayrıyeten bu döküntü çoklukla sadece birinci doz mRNA aşısı sonrası görülüyor ve kısa müddette düzeliyor. Bu yan tesir, mRNA aşıları uygulanmaya başladığından beri biliniyor ve inkar edilmesi ya da gizlenmesi üzere bir durum da olmadı.
Tez #2: “Şu an görülen maymun çiçeği virüsü değil; belirtileri farklı, aslında ‘genital bölgelerde’ başlıyordu artık elde ve yüzde başlıyor”
Maymun çiçeği ile ilgili karşınıza çıkabilecek enteresan argümanlardan biri de hastalığın ciltte sebep olduğu döküntülerin aslında birinci olarak genital bölgelerde başladığı; şimdilerde görülen hadiselerde ise el ve yüzde belirtilerin oluştuğu.
Lakin bu argümanın hiçbir desteği yok. Maymun çiçeği sebebiyle oluşan döküntülerin her vakit birinci olarak yüz ve el-kol bölgesinde çıktığı biliniyor. Genital bölgelerde başladığına dair ise hiçbir data bulunmuyor.
Tez #3: “Maymun çiçeği için geliştirilen aşının üzerinde ‘Ankara’ yazıyor, bu bize yapılmış bir komplo”
Modified Vaccinia Virus Ankara (MVA), çiçek hastalığı için geliştirilen ve tüm dünyada kanserden farklı bulaşıcı hastalıklara kadar pek çok hastalık için aşı geliştirme çalışmalarında kullanılan lisanslı bir aşı. Bu aşı, maymun çiçeği için geliştirilen ve 2019 tarihinde onaylanan bir aşının da geliştirilmesinde kullanıldı.
Ayrıyeten görseldeki aşının da maymun çiçeği için değil çiçek hastalığı için olduğu, üzerinde de yazıyor; ‘smallpox’. Maymun çiçeğini ise monkeypox olarak biliyoruz. Bu aşı, çiçek hastalığı için ‘olası salgın’ durumunda kullanılmak üzere 2013 yılında Avrupa’da ‘pazarlama’ müsaadesi aldı.
Sav #4: “DSÖ, maymun çiçeği hastalığının cinsel ilgi ile yayıldığını ve Avrupa ile Amerika’da eşcinsel erkekler aracılığı ile dağıldığını söyledi”
Maymun çiçeği hastalığının cinsel yollarla yayıldığına ve eşcinsel erkekler ortasında dağıldığına yönelik hiçbir bilimsel data yok. Dünya Sıhhat Örgütü’nün bu mevzudaki açıklaması ise kimi sıhhat merkezlerinden bildirilen hadiseler sonrası eşcinsel bireyleri hastalık hakkında bilgilendirmek için hazırlanmış bir yayın. Yazıda da bilhassa ”Maymun çiçeği riskinin erkeklerle seks yapan erkeklerle sonlu olmadığını belirtmek değerlidir. Bulaşıcı olan biriyle yakın teması olan herkes risk altındadır.’‘ sözleri yer alıyor.
Tıpkı vakitte yazıda maymun çiçeği virüsünün cinsel yollarla yayıldığına dair de hiçbir bilgi yok; vurgulanan ise temas ile bulaşma. Bu ikazın yapılmasının ve bahsin gündeme gelmesinin sebebi ise Belçika’da düzenlenen ve ağır olarak yurt dışından ziyaretçi alan ‘Darkland fetiş festivali’ isimli bir şenliğe katılan birtakım eşcinsel erkeklerde hastalık belirtilerinin görülmesi. Lakin bu, hastalığın ana nedeninin cinsel ilgi olduğu manasına gelmiyor.
Tez #5: “Maymun çiçeği laboratuvarda üretildi”
Yeniden koronavirüs salgınının bıraktığı izlerden biri olarak, maymun çiçeğinin laboratuvarda üretilen bir hastalık olduğuna; gerisinde ABD olduğuna ve Nijerya’dan yayıldığına yönelik tezler var.
Lakin bu savlar da gerçeği yansıtmıyor. Maymun çiçeği hastalığının birinci olarak bir beşerde görüldüğü ülke Nijerya değil Demokratik Kongo Cumhuriyeti. Ayrıyeten günümüzde dolanımda olan virüs DNA dizilimine bakılarak incelendiğinde, kaynağının Batı Afrika’daki virüs olduğu ve laboratuvarda geliştirilmediği anlaşılabiliyor.
Üstelik maymun çiçeği tarihte birinci sefer Afrika dışında görülmüyor. Daha evvel de en yakın tarihli olarak 2019’da Avrupa’da ve Amerika’da, 2021’de de yeniden Amerika’da görüldüğü biliniyor. Virüsün dolanıma girmesine sebep olan şeyin hayvan ticareti ve seyahat olduğu düşünülüyor.
Tez #6: “Maymun çiçeği planlı bir salgın, Bill Gates, küreselciler, DSÖ iş başında”
Maymun çiçeği ile ilgili kestirim edeceğiniz üzere en çok konuşulan savlardan biri de hastalığın planlı bir salgın olarak başımıza sarıldığı. Bill Gates’in, birtakım ‘küreselcilerin’ hatta Dünya Sıhhat Örgütü’nün bu hastalığı yeni salgın olarak planlı bir formda yaydığı da sık sık konuşuluyor.
Lakin bu argüman, desteği olmayan bir telaffuzun de ötesinde; mantıksız. Zira maymun çiçeği faal olarak kullanılan aşısı ve ilacı olan; mevt oranı çok düşük ve belirtilerin muhakkak bir müddet sonra kendi kendine geçtiği bir hastalık. Salgına dönüşme ve bize yeni kısıtlamalar olarak dönmesi ihtimali ise pek çok kurum ve kuruluşa nazaran bulunmuyor.
Bu savlara bir öteki kaynak olarak ise ABD merkezli bir biyogüvenlik kuruluşu olan Nuclear Threat Initiative (NTI) tarafından hazırlanan ‘kurmaca’ bir rapor gösteriliyor. Kelam konusu doküman ile ilgili ayrıntılardan bahsettiğimiz haberimize buradan tıklayabilirsiniz. Fakat kısaca özetlemek gerekirse, kelam konusu rapor ‘olası bir salgın durumunda’ yaşanabilecekleri gözlemlemek için kurmaca bilgilerle hazırlanmış bir rapordu. Sonuçları ise ‘gerçek’ bir senaryoyu değil, bu kurmaca senaryonun mümkün sonlarını gösteriyordu.
Kaynak 1, Kaynak 2, Kaynak 3, Kaynak 4, Kaynak 5, Kaynak 6