Mahidevran Sultan’ın hayatı Yasal Sultan Süleyman ile şekillenir. Kanuni Sultan Süleyman ile evlendikten sonra dünyaya getirdiği oğlu Şehzade Mustafa ve etrafında gelişen olaylar onu sıkıntı bir yaşama sürükler.
Önce saraya gelen Hürrem Sultan ve kendisinin ikinci plana düşüşü ile yüzleşir. Daha sonrasında, oğlunun babası tarafından öldürülmesi büyük bir acı yaşamasına sebep olan öteki bir olaydır. Kendisi bu hadiselerin akabinde sürgüne gönderilir ve beraberinde ekonomik ıstıraplar yaşamaya başlar. Artık Mahidevran Sultan’ın hayatına, yüzleştiği zahmetlere ve oğlunun vefatı sonrası yaşadıklarına yakından bakalım.
İlk Olarak, Mahidevran Sultan Kimdir?
Mahidevran Sultan’ın ismi çeşitli kaynaklarda ‘Gülbahar’ yahut ‘Bosfor’ şeklinde geçer. Çerkez kökenli olduğu tez edilen Mahidevran Sultan 1498 Bursa doğumludur. Mahidevran Sultan’ın Mustafa isminde bir erkek kardeşi, Belkıs ve Akile Hatun isimlerinde da kız kardeşleri bulunmaktadır. İlk çocuğu Şehzade Mustafa olmak üzere, Şehzade Ahmed ve Raziye Sultan ile birlikte toplamda üç çocuğu olduğu söylenmektedir.
Mahidevran Sultan, Yasal Sultan Süleyman ile 1514 yılında şimdi padişah olmadan Manisa’da Saruhan Sancak Bey’i görevindeyken evlenir. Kanuni’nin taht davasından öldürttüğü Şehzade Mustafa isimli çocukları ise evliliklerinden çabucak sonra, 1515 yılında dünyaya gelmiştir. Gülbahar ismiyle bilinen Mahidevran Sultan’ın, Şehzade Mustafa’nın doğumundan sonra ‘Mahidevran Sultan’ ismini aldığı bilinmektedir.
Mahidevran Sultan’ın saraya gelişi:
Kanuni şimdi padişah olmadan Manisa Saruhan Sancak Beyefendisi vazifesinde iken Mahidevran Sultan Manisa’da saraya gelir ve hareme girer. Söylenene nazaran Mahidevran Sultan’ın hoşluğu Kanuni’yi tesirler. Mahidevran Sultan padişahı kendisine aşık zannetse de durumlar beklediğinden farklı bir biçimde gelişir ve ne yazık ki onun istediği üzere olmaz. Hürrem Sultan hareme gelene kadar her şey hoş gitse de o günden sonra işler değişmeye başlar.
Kanuni ile Manisa’da evlenen Mahidevran Sultan’ın Topkapı Sarayı’na gelişi, I. Selim’in (Yavuz Sultan Selim) ölümünden sonra Kanuni’nin padişahlığa geçmesiyle olur. Kanuni’nin Osmanlı Padişahı olmasıyla Mahidevran Sultan oğluyla birlikte İstanbul’a gelir. Mahidevran Sultan ile birlikte iki kız kardeşi de sarayda yaşamaya başlar. Hayatlarını bu sarayda sürdürmeye devam ederken daha sonra beklenmedik olaylarla karşılaşacaklardır…
Mahidevran Sultan’ın birinci oğlu ‘Bahtsız Şehzade’ Mustafa’nın dünyaya gelişi:
Şehzade Mustafa, Mahidevran Sultan ve Yasal Sultan Süleyman Manisa’da evlendikten bir sene sonra, 1515 yılında dünyaya gelir. Daha evvel de belirttiğimiz üzere, anlatılanlara nazaran Mahidevran’ın ‘Gülbahar’ olan ismi ‘Mahidevran Sultan’ olarak değişir. Doğduğunda babası daha şehzadedir. Şehzade Mustafa, görünüşü ve halleri ile dedesi Yavuz Sultan Selim’e epey benzetilmektedir.
Ve Hürrem Sultan Topkapı Sarayı’nda:
Asıl ismi Alexandra Lisowska olan Hürrem Sultan daha 15 yaşlarında iken kaçırılarak önce Kırım hanlığına sonra ise Osmanlı hanedanlığına getirilir. Alexandra olan ismi Osmanlı hanedanlığında Hürrem olarak değiştirilir. Osmanlı hanedanlığında gücü ve güzelliği ile bilinir. Yasal Sultan Süleyman’ın nikahlı eşi olarak otoritesi arttıkça sarayın iç ve dış işlerine istikamet verir. Hürrem Sultan’ın saraya gelişi Mahidevran Sultan’ın hayatı için dönüm noktası niteliğindedir. Hürrem Sultan saraya geldikten sonra bilgisi ve hoşluğuyla dikkatleri üzerine çekmeyi başarır. Padişahın da dikkatini ve ilgisini çeker, olağan bu durumdan Mahidevran Sultan rahatsız olur. Mahidevran Sultan, valide sultanın (Ayşe Hafsa Sultan) Hürrem Sultan’ı beğenmesini kendisine yediremez ve kıskançlık ile nefret hisleri büyümeye başlar.
Hürrem Sultan ve Mahidevran Sultan ortasında soğuk savaş başlıyor:
Mahidevran Sultan, ikinci plana atıldığını hissettiğinden bir şeyler yapması gerektiğini düşünür. Hürrem Sultan’ın hem yerini almasından hem padişahın gönlünü çalmasından rahatsız olur. Hürrem Sultan ve Mahidevran Sultan ortasında daima bir soğuk savaş vardır. Bu uğraş uzun müddet devam eder.
Mahidevran Sultan, Hürrem Sultan’a olan ilgiyi ve kendisinin art plana atıldığını hissettikçe ona kin besler. Bu kinini ise Hürrem Sultan’ı döverek çıkarttığı da anlatılanlar ortasındadır. O günden sonra Hürrem Sultan kendisini temiz göstererek hünkara sığınır, Mahidevran Sultan ise bu hareketinden sonra padişahın gözünden yeterlice düşer. Hatta bu olay sonucunda padişahın Mahidevran Sultan ve oğlu Şehzade Mustafa’yı cezalandırmak için Manisa’ya sürgüne gönderdiği iddia edilmektedir.
Hürrem Sultan, sarayın en güçlü bayanlarından biri durumuna gelir. Mahidevran Sultan sürgüne gönderildikten sonra Hürrem Sultan kendisini daha rahat bir biçimde ortaya çıkartır ve otoritesini sağlamlaştırır.
Mahidevran Sultan’ın hayatını kabusa çeviren olay: ‘Bahtsız Şehzade’ Mustafa’nın acı ölümü
Şehzade Mustafa daha küçük çocukken bile zeki bir veliaht olduğunu herkese kanıtlamıştır. Ergenliğe girdiğinde bir gelenek olan Saruhan Sancak Beyefendisi olarak görevlendirilir. Annesi Mahidevran Sultan da geleneğe ahenk sağlamak açısından oğluna eşlik ederek Saruhan’a sarfiyat, Karaman ve Amasya’da yaptığı valiliklerde de oğlunun yanında bulunur.
Süreçte gelişen durumlarla Yasal Sultan Süleyman, oğlunun kendisini tahttan indirmek istediği düşüncesine inanır. Bu bahsin ayrıntıları, hala pek çok tarihçi tarafından tartışılmaktadır. Sultan Süleyman, bu gelişmelerin sonunda oğlunu Konya’da boğdurtarak öldürtür. Mahidevran’ın acısı varsayım edilemez bir haldedir. Evvel Hürrem Sultan ve ikinci plana sürüklenişi artık ise oğlunun kaybı… Üstelik oğlu öldürüldükten sonra Mahidevran Sultan da cenazenin gönderildiği Bursa’ya sürgün edilir.
Mahidevran Sultan oğlunun vefatıyla bir başına kenara çekilince Yasal Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan daha da yakınlaşır. Bu yakınlaşmanın sonucunu ise hepimiz hem tarih kitaplarından hem dizilerden biliyoruz. Padişah Hürrem Sultan’ı kölelikten azat eder ve onunla nikah kıyarak evlenir. Şehzade Mustafa’nın vefatından sonra Hürrem Sultan ile olan evliliği, Hürrem Sultan’a büyük bir güç sağlar. O denli ki Hürrem Sultan sarayın iç ve dış işlerinde kelam sahibi olmaya başlar.
Bursa’da sefalet ve Mahidevran Sultan’ın bir başına vefatı:
Oğlunun vefatından sonra Bursa’ya sürgün edilen Mahidevran Sultan’ın sefaletten borçları birikirken oturduğu konutun kirasını ödeyemeyecek kadar parasız olduğugörülür. Erkek kardeşi olan Mustafa Paşa’nın yardımı ile geçinmeye çalışır ancak bu da kâfi olmaz.
Hürrem Sultan ve Yasal Sultan Süleyman öldükten sonra, Hürrem Sultan’ın oğlu II. Selim, Mahidevran Sultan’a ödenek vermeye başlar. Bir mühlet bu biçimde yönetim eder. Aldığı ödenek ile oğlunun mezarı için türbe yaptırır. Yıllarca süren sıkıntısı ve acısı onu yıpratır. 1581 yılında, 80’li yaşlarındayken hayata veda eder ve Bursa’ya defnedilir. Mezarı Bursa Muradiye Külliyesi’nde yer almaktadır.
Topkapı Sarayı’nda başlayıp bir başına Bursa’da ölen Mahidevran Sultan’ın hayatı ile ilgili bilgileri derleyip Mahidevran Sultan kimdir sorusunu yanıtlamaya çalıştık. Pekala siz adeta sinema üzere denebilecek bu kıssa hakkında neler düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlar kısmında belirtmeyi unutmayın.
Döneminde pek çok kıymetli olayın yaşandığı Kösem Sultan’ın öyküsünü de bu içeriğimizden okuyabilirsiniz:
