Sanat tarihinde pek çok farklı akım ve bu akımların öne çıkan sanatkarları vardır. Şayet özel bir ilginiz yoksa hepsini bilmeniz biraz güç lakin gerçeküstücülük ve René Magritte isminin yeri herkeste bir diğerdir. Birinci kere mi duyuyorsunuz? Olabilir lakin eserlerini eminiz görmüşsünüzdür çünkü kendisi 1898 yılında doğmuş, 1967 yılına kadar yaşamış ve gerçeklik algımızla oynayan sayısız eser vermiştir.
René Magritte yapıtları için düş eseri tarifi kullanılmaktadır. Zira yapıtlarında gerçekliği endişe, güldürü, değişiklik ve tuhaflık üzere pek çok farklı kavramla başarılı bir formda süslemiştir. Fotoğraflarında çocukluk travmalarını ve sahip olduğu felsefi niyetleri yansıttığı için bir an durup baktığınız vakit bilinçaltınızda gizlenmiş hislerinize dokunduğunu hissedersiniz. Magritte, Sambre Nehri’ne atlayarak intihar eden annesini yüzü örtülü bir halde bulmuş, hayatı boyunca bu imajdan etkilenmiş ve yapıtlarına de yansıtmıştır. Gelin René Magritte’in eserlerinden bazılarına yakından bakalımve kısaca bu yapıtların kıssalarını görelim.
René Magritte’in sıra dışı yapıtları ve kıssaları:
The Pilgrim
1966 yılında yapılmış olan The Pilgrim fotoğrafında René Magritte, Salvador Kısmı üzere öteki sürrealistlerden farklı olarak stilistik dikkat dağıtıcı ögelerden kaçınmayı hedefledi. Son devir yapıtlarından biri olduğu için onun sanat görüşünü yansıtan en hakikat stratejinin tekrarlama olduğu da açık bir biçimde görülmektedir.
The Invention of Life
1928 yılında yapılmış olan The Invention of Life fotoğrafında açık bir halde vefat ve ömür kavramlarının görselleştirildiği göze çarpıyor. Resimde bulunan her iki bayan figürü de izleyiciye bakıyor fakat bir tanesi hayat doluyken bir adedinin örtü altında gizemli bir duruş sergilediği görülüyor. Annesi çocuk yaşta intihar eden René Magritte, yapıtlarında yüzü kapalı figürlere sıkça yer vermiştir.
Black Magic
1945 yılında yapılmış olan Black Magic yapıtında resmedilen model, sanatkarın karısıdır. Bu eser tıpkı vakitte René Magritte’in en başarılı nude çalışması olarak kabul edilir. Kübizm izlerinin açık bir biçimde görüldüğü bu yapıtta bayan vücudu üzerinden bir tabiat tasviri yapılmış ve birebir vakitte izleyenlere erotik çağrışımlar yapılması ön planda tutulmuştur.
The Collective Invention
1934 yılında yapılmış olan The Collective Invention, René Magritte ideolojisinin en net biçimde izleyiciye sunulduğu yapıttır. Fotoğrafta açık bir formda yüzlerce yıllık deniz kızı efsanesi tiye alınmaktadır. Onun karaya vurmuş olması ise gücünün büsbütün ortadan kalktığının ve denizcileri suya gömen hoşluğundan eser kalmadığının bir göstergesidir.
Discovery
1928 yılında yapılmış olan Discovery fotoğrafına her baktığınızda farklı bir ayrıntı yakalamanız mümkün zira burada Magritte, birleşik objeler kavramını ön planda tutarak bir çalışma yapmıştır. Çıplak bayan vücudu üzerindeki damarlı odun yapısı ve birebir vakit vahşilik ile birlikte erotizm katan alev desenleri nereden baksanız güçlü bir hayal gücünün yansımasıdır.
Man in a Bowler Hat
1964 yılında yapılmış olan Man in a Bowler Çizgi, René Magritte’in tekrarlama stratejisinde kullandığı balon şapkalı adamlardan bir adedidir. Resimde adamın yüzünün tamamı kuş tarafından kapatılmıştır. Art fonun maviliği ise bu fotoğrafın açık havayı mı yoksa bir stüdyoyu mu tasvir ettiği gizemini saklamaktadır.
Golconda
1953 yılında yapılmış olan Golconda isimli yapıtta açık bir halde görülüyor ki René Magritte gerçeklik algısını büsbütün aksine çevirmekte ve alışılmış olan her şeyi tiye almaktadır. Periyodun kıyafetlerini giymiş erkeklerin başarılı perspektif çalışmalarıyla yağmur üzere yağdığının görünmesi resmi adeta canlandıran bir öge.
Homesickness
1940 yılında yapılmış olan Homesickness tablosu, ressamın en dürüst haliyle içinde yaşadıklarını yansıttığı bir eser olarak kabul ediliyor. René Magritte bu fotoğrafta kendi lisanınca hissettiklerini, kayboluşunu ve dahası konutunda olmasına karşın bir konuta duyduğu hasreti anlatıyor. Fotoğrafın yapıldığı periyotta Nazi işgallerinin sürdüğünü de unutmamak gerekiyor.
The Blank Signature
1965 yılında yapılmış olan The Blank Signature yapıtında gerçeküstücülerin sıkça kullandığı düş tahlilinin görsel bir yansımasını görüyoruz. Görülenin dışında bir de bilinçaltının var olduğu niyeti üzerine hazırlanmış bu optik illüzyon, izleyicilere büsbütün tutarsız bir çerçeve sunmasına karşın tekrar de o kadar da yabancı bir şov sunmuyor.
Ready-Made Bouquet
1956 yılında yapılmış olan Ready-Made Bouquet fotoğrafında aslında René Magritte’in fotoğraf hakkındaki bakış açısını net bir formda görüyoruz. Ona nazaran resim şiir, şiir ise gizemdir. Onun gayesi rastgele bir gizemi çözmek ya da ortaya çıkarmak değil şahsen gizemin kendisini yaratmaktı.
The Son of Man
1946 yılında yapılmış olan The Son of Man, René Magritte’in en bilinen yapıtlarından bir adedidir ve birebir vakitte bir otoportredir. Tekrarladığı figürlerden bir tanesi olan melon şapkalı adam bir gökyüzü duvarının önünde durmakta ve yüzü yeşil bir elma ile kapanmaktadır. Sol dirseğinin geriye gerçek biraz bükülü olması ise dikkat gerektiren bir ayrıntı.
The Arka of Living
1967 yılında yapılmış olan The Arka of Living, sanatkarın öldüğü yıl resmettiği yapıtlardan bir tanesi. Art plandaki görüntü ve başsız beden tanıdık figürler olsa da balon baş epey dikkat cazibeli. Bu yapıtın küçük günahlar ve büyük günahların toplum üzerindeki tesirlerine sürreal bir bakış olduğu kabul ediliyor.
The Listening Room
1952 yılında yapılmış olan The Listening Room yapıtının başrolünde başka pek çok fotoğrafta olduğu üzere yeşil bir elma görüyoruz. Bu sefer bu yan figür tüm odayı kaplıyor. René Magritte’in yapıtlarında gizem yaratmak için kullandığı yeşil elma figürü bu fotoğrafta başkalarından farklı olarak çok fakat çok daha büyük bir gizemin üstünü örtüyor.
The Lovers
1928 yılında yapılmış olan The Lovers, René Magritte tarafından yapılan iki yapıtlık bir seridir. İkincisi ise bu fotoğraflardan ortasında en bilinen. Yüzleri örtüyle kapalı olan çiftin öpüşmesinin resmedildiği bu yapıtta figürlerin görünen ve görünmeyen her bir uzvu aslında sanatkarın mevt, aşk ve hayat üzerine yorumudur.
The Treachery of Images
1929 yılında yapılmış olan The Treachery of Images, tablosunda bir pipo ve altında Fransızca ‘Bu bir pipo değildir.’ yazısı bulunmaktadır. Sürrealizm için gerçek bir başyapıt olarak kabul edilen bu eser, klasik yapılar üzerinden üç taraflı bir paradoksu izleyiciye sunmaktadır.
Gerçeküstücülük akımının en değerli temsilcilerinden bir tanesi olan René Magritte’in her bakışınızda farklı bir ayrıntı yakalayabileceğiniz eserlerinden kimilerini listeleyerek kısaca öykülerinden bahsettik. René Magritte ve yapıtları hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
Ünlü Nedimeler Tablosu’nun farklı öyküsü ve özelliklerini bu içeriğimizden okuyabilirsiniz:
