Geçtiğimiz günlerde yaptığımız bir içerikte McDonalds’ın servetinin kaynağının hamburger satmak olmadığını açıklamıştık McDonalds üzere yaptığı büyükesat Escort işle aslında çok ilgisiz gözüken bir alandan yükselen öteki bir firma daha var Starbucks .
Gelin bir vakitler tek bir dükkanda kahve kavuran üç arkadaşın kurduğu firmanın nasıl olup da bugün cebeci Escort dünyanın en tanınan kahve zincirlerinden birine dönüştüğünü bu esnada da farklı kesimlerde istikrarları nasıl değiştirdiğini görelim
Starbucks birinci başta kahveleri servis etmiyordu
Starbucks birinci kurulduğunda o denli Pumpkin Spice Latte’dir kolej Escort Frapuccino’dur üzere içecekler yoktu Zati Starbucks kahve çekirdeği satıyordu yani bir nevi Amerikan Kurukahveci Mehmet Efendi idi Jerry Baldwin Zey Siegl ve Gordon Bowker tarafından kurulan firmanın bahtını değiştiren ise o devirde birlikte iş yaptıkları Howard Schultz oldu Kendisini satış ve pazarlama müdürü olarak firmaya sokmayı başaran Schultz Starbucks’ın da geleceğini değiştiren isim oldu
İtalya’da Milano kentinde bir kahve dükkanına giden Schultz’un aklına Starbucks’ı bir kahve zincirine çevirme fikri de orada geldi Şirketin kurucuları ise bu fikre hiç de sıcak bakmadılar Bunun üzerine 1985 86’da gerisine bir küme yatırımcıyı alan Schultz Starbucks’ı satın aldı ve bugün bildiğimiz Starbucks ortaya çıkmış oldu
Starbucks bu devirde süratle büyüdü 1992 yılında halka açılana kadar 140 farklı noktada hizmet vermeye başladı 1994’te bu sayı üç katına çıktı 1996 yılı ise 1000 Starbucks’ı ve ABD dışındaki birinci mağazayı Japonya gördüğümüz yıl oldu 2000 yılına gelindiğinde firmanın 3000 civarı mağazası vardı
Starbucks ‘a koşarak dört dakika uzaklıkta konut Frapuccino Etkisi
Öte yandan 2000 yılında Howard Schultz firmanın başkanlığına yükselirken CEO koltuğunu ise Orin Smith’e bıraktı Smith periyodunda firma her yıl kabaca 1500 yeni mağaza açtı Bu süreçte şirketin büyüklüğü dört kattan fazla arttı
Bu devirde firmanın gayrimenkul yatırım seçimlerine de başka bir paragraf açmak gerekiyor Starbucks seçkinleştirmenin bunu anlatacağıma McDonalds yazısında da kelam vermiştim vallahi anlatacağım kalesi olarak görülmeye başlandı Ayrıyeten pahalanma potansiyeli yüksek yerlere de birinci giren markalardan biri olarak akıllarda kaldı Hatta buna Frappucino Tesiri adı verildi Özetle bir gayrimenkulün yakınlarında Starbucks varsa o gayrimenkulün kıymeti önemli manada artış gösteriyordu
Tabii çok laf palavrasız çok büyüme sancısız olmadığı için Starbucks da bu periyotta problemler yaşıyor elbette Bunların başında da Orin Smith’in idaresinde geçen süratli büyüme sürecinde firmanın müşteri tecrübelerini ve kahve kalitesini ikinci plana atması geliyordu 2008 krizi ile birlikte Starbucks önemli yaralar aldı Bunun üzerine Starbucks’ın CEO’luğuna Schultz geri döndü
Howard Schultz yalnızca kahve dükkanları işi yapmayı da beğenmedi
İlk başta yalnızca çekirdek satma işini beğenmeyip değiştiren Schultz ikinci CEO’luğu periyodunda de sadece içecek satma ve hoş yerlerde dükkan kapatma işinden sıkıldı Onun yerine firmayı bir bankaya hatta bir fintek bankasına çevirmeye karar verdi
Vizyon nedir sorusuna adeta yanıt veren CEO ilk CTO CEO’nun teknoloji işlerine bakanı işe alımını yaptı Bu işe alımın akabinde da Starbucks sadakat kartı programını devreye soktu Birinci başlarda bu programın başkalarından bir farkı yoktu Kartla alışverişin ufak artıları oluyordu ortada bir ücretsiz bir kahve içiyordunuz ya da ufak indirimler alıyordunuz
Starbucks’ın buradaki mükemmel icadı kartları birebir zamanda para yüklenebilir araçlar haline getirmesi oldu Karta para yüklenebiliyor ve bu para Starbucks eserleri için kullanılabiliyor Öte yandan çok ender durumlar dışında karttaki parayı çekmek mümkün olmuyor Bu da bizi bir sonraki noktaya getiriyor
Starbucks Kahve bankası
Starbucks kartlarımıza ya da taşınabilir uygulamalarımıza yüklediğimiz parayı ele alalım Bu para artık Starbucks’ın parası karşılığında ise bize kahve vaat ediyorlar Ayrıyeten uygulamayı kullandığımızda yıldız biriktiriyoruz Kampanya vs yoksa her içecekten 1 yıldız kazanıyoruz bir tane de doğum günümüzde ücretsiz kahve alıyoruz Bu açıdan uygulama tüketici dostu özelliklere sahip
Öte yandan uygulamadaki para yalnızca Starbucks’ta geçiyor Yani parayı öteki yerde kullanmak mümkün değil Bu durumda kullanıcılar aslında hesaplarındaki parayı borç vermiş oluyor Binlerce şubesi olan marka satışlarının 30’unu Starbucks kartları ya da hesaplarıyla yaptığı için yıllık 1 5 milyar dolarlık bir ek kaynak sağlamış oluyor
Bu sayının karşılığında firmanın müşterilerine ödediği faiz olağan ki 0 1 5 milyar doları ABD’den yatırım kredisi olarak alsaydı firma yaklaşık 50 milyon dolarlık faiz ödeyecekti Üstelik programın tek avantajı bu da değil
Sisteme giren paranın ortalamada 10’u unutuluyor kayboluyor ya da bir halde kullanılmıyor Genel olarak Türkçeye zayi bedel olarak çevirebileceğimiz formda bilançolarda yer alan bu ölçü yıllık 150 milyon doları buluyor Yani Starbucks hiçbir şey yapmadan bu paranın sahibi pozisyonunda kalıyor
Starbucks’ın kasasında bulunan para da bankalardan genel olarak daha fazla ABD’deki binlerce bankanın toplam varlıkları 1 milyar doları bulmuyor Ayrıyeten insanların birbirlerine Starbucks kartları ikram ettikleri gerçeği firma ekosisteminden çıkmadan paranın el değiştirebildiği manasına geliyor
Peki Starbucks artık ne yapacak
Güney Kore’nin en büyük üçüncü finansal kümesinin CEO’su bir açıklamasında Starbucks’ın düzenlemelere tabi olmayan bir banka olduğunu ve yalnızca kahve dükkanı olmadığını söylemişti Bir diğer bankaya nazaran ise firma aslında fintek firması Pekala Starbucks gelecekte ne yapacak
Bu kadar büyük finansal güce sahip bir tertibin yapabileceği pek çok şey var Biraz Ben olsam var ya örneği vermek gerekirse bu kadar geniş ağa sahip elinde farklı çeşitlerden bakiye bulunan bir kurum olarak kartları memleketler arası deveran için uygun hale getirirdim Sonrasında ise farklı markalarla yapılan muahedelerde Starbucks kart kullanımının yolunu açmak ve sigorta kesimine girmek yer alabilir Olağan bunlar benim görüşlerim firmanın bu türlü bir planı olduğu istikametinde bir haber yok
Görüldüğü üzere büyük firmalar tek bir iş yapıyormuş üzere gözükseler de art planda büyük ve karmaşık operasyonlar gerçekleşiyor
