Dolunayın insan psikolojisini etkilediği, hataları artırdığı, uyku nizamını bozduğu hatta bayanların adet döngüsünü etkilediği üzere pek çok söylenti var. Ayrıyeten astrologlar da bu mevzuyu oldukça seviyor ve her dolunay devrinde sizi nasıl etkileyeceğine yönelik satırlarca açıklama yapıyor.
Binlerce yıllık insanlık tarihi kadar eski dolunay efsaneleri ve bu efsanelerin kimi ‘verilerle’ desteklenmesi olağan ki escort ankara sadece bir dolunay gününde kendini makus hisseden birinin ya da ünlü bir astroloğun dikkatini çekmemiş. Bu bahis hakkında yapılmış pek çok bilimsel araştırma var. Pekala bu araştırmalar ne söylüyor? Dolunay, denizlerde ve göllerde yarattığı gelgit tesiri üzere, insanları da etkiliyor olabilir mi?
Ay’ın evreleri kimi canlıları sahiden etkiliyor
Evet bu bilgi yanlışsız. bahçelievler gecelik escort Ay ışığı kimi canlıların bilhassa de üreme döngülerini etkiliyor. Örneğin birtakım balıklar yumurtlama döngülerini Ay ışığına senkronize ederek ürerler. Bunun nedeni ise Ay ışığını sağlam ve değişmez bir cins ‘saat’ üzere konumlandırmaları. Yani neyin vaktinin gelip gelmediğini anlamak için Ay’ın evrelerini kullanıyorlar.
Hatta kimi hayvanların insan eseri ışık kaynakları sebebiyle olması gerekenden balgat gecelik escort aydınlık olan bölgelerde yumurtlama ve üreme döngülerinde değişiklikler olduğu biliniyor.
İnsanların doğurganlığı ile dolunay ortasında bir temas olduğuna da uzunca yıllar inanılmış. Pek çok kültürde ve inançta dolunay doğurganlık ile ilişkilendirilmiş. Fakat bu mevzuda yapılan bilimsel çalışmalar, durumlar ortasında bir temas bulamamış. Yani hayır, dolunay insan doğurganlığını ya da adet döngüsünü etkilemiyor.
Dolunayın psikolojimizi etkilediği, hataları artırdığı üzere söylentiler gerçek mu?
Buna da yanıtımız hayır. Bilim insanları bilhassa dolunayın beşerler üzerindeki her cinsten tesirine dair savları çeşitli araştırmalara bahis etmiş. Lakin elde edilen sonuçlar ya böyle bir tesirin olmadığını ortaya koymuş ya da tutarsız birtakım datalar sebebiyle ‘belirsiz’ bir sonuç vermiş.
Tutarsız bilgileri de beşevler gecelik escort biraz açıklamak gerekirse; örneğin bir araştırmada dolunay gecelerinde artan trafik kazalarına ait kimi sonuçlar ortaya çıkmış. Ama araştırma incelendiğinde, sonucun trafik kazalarının zati istatistiksel olarak fazla olduğu hafta sonlarına denk gelen dolunaylara odaklandığı fark edilmiş. Yani hafta içine denk gelen dolunaylarda da kazaların arttığına dair bir ispat bulunmuyor. Haliyle sıkıntı tekrar büyükesat gecelik escort dolunayda değil.
Yapılan araştırmalar sonucunda yayınlanan 100’den fazla raporu inceleyen bir grup, dolunay ile insan davranışı ortasındaki ilişkiyi ortaya koyacak hiçbir kesin dataya rastlamamış.
Uyku tertibine ve psiokolojiye tesiri konusundaki tek ‘pozitif’ açıklama ise sokak aydınlatmalarının olmadığı, dolunayın büyük bir ışık kaynağı olduğu devirlere gidiyor. Bu açıklamaya nazaran çağdaş toplumdan çok çankaya gecelik escort çok evvelce, dolunay insanların uykularına olağanda olmayan devasa bir ışık kaynağı olarak tesir etmiş olabilir.
Her gece zifiri karanlıkta uyuyan beşerler, bir ihtimal aydınlık gecelerde uykusuzluk çekmiş olabilir. Bu da bipolar bozukluk üzere uyku sisteminin bozulmasının davranışları etkilediği ruhsal kimi rahatsızlıkları tetiklemiş olabilir. Ancak bu açıklamanın da doğrulu %100 değil ve olsa bile cebeci gecelik escort problem ‘gözüme ışık vuruyor, uyuyamıyorum’dan fazlası değil…
Dolunayda oluşan gelgitler sayesinde su üzerinde bir çekim tesiri olduğunu biliyoruz; ya %60’ı sudan oluşan bedenimiz da bu durumdan etkileniyorsa?
Dolunayın insan davranışlarını etkilediğinden katiyetle emin olan insanların bir öbür savunması da dolunayın denizler ve göller üzerinde yarattığı gelgit etkisi. Bu teze nazaran dolunay çukurambar gecelik escort tıpkı deniz ve göllerde olduğu üzere, %60’ı sudan oluşan bedenimizde da misal bir tesir yaratıyor olabilir. Lakin bilime nazaran bu türlü bir durum kelam konusu değil. Pekala neden?
Öncelikle Ay’ın bir öbür evresi olan yeni ay evresinde de deniz ve göllerde gelgitler en az dolunay kadar tesirli bir biçimde yaşanıyor. Lakin yeni demetevler gecelik escort ayda kendini daha mutsuz hissettiğini söyleyen birine rastlama olasılığınız hayli düşük. Ya da kazaların ve kabahat oranlarının arttığına, doğurganlığın yükseldiğine yönelik datalar sunmaya çalışanlara da… Şayet Ay’ın çekim gücü üzerimizde bu kadar etkiliyse, sanırım emsal senaryoları yeni ay için de duymalıydık.
Ayrıca Ay’ın çekim kuvveti sırf göl ve deniz üzere açık su dikmen gecelik escort kaynaklarına tesir ediyor. Bedenimizde bulunan su ise bir deniz ve göl üzere tanımlayabileceğiniz bir su birikintisi olmaktan çok uzakta.
Bir öbür nokta ise Ay’ın çekim kuvvetinin insan beynine ve bedenine tesir edebilecek kadar güçlü olmaması. Değerli gökbilimcilerden George Ogden Abell bu durumu ‘Kolumuza konan bir sivrisinek, bize Ay’ın uygulayabileceğinden daha fazla yerçekimi kuvveti uygular‘ kelamlarıyla açıklıyor…
Peki neden milyonlarca insan dolunayın onları etkilediğine inanıyor?
Bu sorunun pek çok karşılığı olabilir. Örneğin binlerce yıldır aktarılan kıssaların bunda büyük bir tesiri olduğunu söyleyebiliriz. Birebir biçimde, dolunayla ilgili ‘uğursuzluk’ ya da tam bilakis ‘bereket’ üzere mitlerin yıllardır medyanın takviyesiyle büyümesi de kesinlikle tesirli olmuştur. Ama daha net bir karşılık da var; aldatıcı korelasyon.
Yanıltıcı korelasyon, sırf dolunayın bizi etkilediğine değil; burçlar üzere başka ‘astrolojik’ kıssalara de inanmamıza neden olan durumlardan biri. Tarifi ise şöyle; aralarında nedensel bir bağlantı bulunmayan ya da üçüncü bir etkenden etkilenmeleri nedeniyle ortalarında yapay bir bağ gözlemlenen değişkenlerin birbirlerine ‘neden-sonuç’ bağlantısı ile bağlanarak gerçek kabul edilmesi.
Dolunay üzerinden açıklayacak olursak; dolunaylı bir gecede bir olay olduğunda bunu hatırlama ve dolunay ile ilişkilendirerek hafızamıza atma eğilimi gösteririz. Fakat bir öteki dolunaylı gecede hiçbir şey yaşanmadığında, bu bilgi de beynimizde yer etmez. Aklımızda kalan ise dolunaylı bir gecede makus bir şey olduğudur.
Sonuç olarak, şimdiye kadar yürütülen bilimsel araştırmalar, dolunayın insan bedenini etkilediğine dair rastgele bir kesin delil sunamadı. Şimdiye kadar duyduklarınız, yüklediğiniz mana, tahminen eski öykülerden kalan dolunay ritüelleri sizi dolunayın farklı tesirleri olduğuna inandırmış olabilir. Yeniden de dolunayın olmadığı rastgele bir akşamda makus hissettiğinizde ya da dolunay olmayan bir gecede huzursuzluktan uykusuz kaldığınızda, kendinize tüm bunları tekrar hatırlatmalısınız.
Karanlık bir gökyüzünü aydınlatan dolunaya bakınca büyülenmemek elde değil. Ay’ın yalnızca bu etkileyici imajı bile bize farklı hisler hissettirebilir. Ancak bu, kim bilir kaç yaşında olan devasa bir ağacı ya da havada süzülen bir kuşu gördüğümüzde de hissedebileceğimiz bir şey. Bu yüzden, sizi nasıl etkileyeceğini anlamaya çalışıp kendinizi sınırlamak yerine, enfes dolunay manzarasının tadını çıkarın!
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5