1788 yılında doğan Arthur Schopenhauer, 1860 yılında hayatını kaybettiği vakit yaşadığı uzun ömrün kıymetli mirası olarak geride pek çok değerli niyet bırakmıştır. Dünyanın nedensellikler üzerine şurası olduğunu söyleyen Schopenhauer, birebir vakitte bu nedenselliklerin akılsız prensipler üzerine konseyi olduğunu ve anlaşılmaz olduğunu söylemiştir. Bu kanılar, Friedrich Nietzsche’nin de görüşlerini oluşturmuştur.
Arthur Schopenhauer; Platon ve Kant’ın idealizm teorisini yorumlamış, Hegel’i reddetmiş ve her şeyin kaynağını insan iradesi olarak görmüştür. Bir noktada kanılarında kaderciliğin ağır bastığını söylenebilir. Ona nazaran insanların denetim edemediği bir istenç vardır ve vücut sadece onun bir dışavurumudur. Gelin derin derin düşünmenizi sağlayacak Arthur Schopenhauer kelamlarına yakından bakalım.
- Sözler, yayınevi ve mütercime nazaran değişiklik gösterebilir.
Arthur Schopenhauer kelamları:
Yetenek, kimsenin vuramayacağı maksadı vurur. Deha ise kimsenin göremediği bir maksadı vurur.
Merhamet ahlakın temelidir.
Bir insan lakin yalnız olduğu sürece kendisi olabilir ve şayet yalnızlığı sevmiyorsa, özgürlüğü de sevmeyecektir. Zira lakin yalnız olduğu vakit sahiden özgürdür.
Bize bir şeylerin bedelini öğreten çoğunlukla kayıplardır.
Hayvanların hakları olmadığı varsayımı…
”Hayvanların hakları olmadığı varsayımı ve onlara karşı davranışımızın ahlaki bir kıymeti olmadığı yanılsaması, Batı’nın kabalığının ve barbarlığının olumlu bir formda nahoş bir örneğidir. Üniversal şefkat, ahlakın tek garantisidir.”
Her insan kendi görüş alanının sonlarını dünyanın sonları olarak kabul eder.
Mutluluk, zevkin sık sık tekrarlanmasından oluşur.
Mutluluğu kendi içinde bulmak zordur fakat diğer bir yerde bulmak imkansızdır.
Aptallar için yazan kişi her vakit geniş bir dinleyici kitlesine sahip olduğundan emindir.
Gurur duyabileceği hiçbir şeyi olmayan her sefil budala…
”Gurur duyabileceği hiçbir şeyi olmayan her sefil budala, ilişkin olduğu ulusta son kaynak gururunu benimser; tüm kusurlarını ve aptallıklarını diş ve çiviyle savunmaya hazır ve memnundur, böylelikle kendi aşağılığını telafi eder.”
Sıra dışı şeyler söylemek için sıradan sözcükleri kullanmak gerekir.
Hayvanlara şefkat, karakterin yeterliliği ile yakından bağlıdır ve hayvanlara karşı acımasız olanın âlâ bir insan olamayacağı itimatla tez edilebilir.
Okuduğumuzda, diğer biri bizim yerimize düşünür…
”Okuduğumuzda, diğer biri bizim yerimize düşünür. Biz yalnızca onun zihinsel sürecini tekrar ederiz. Yazmayı öğrenirken, öğrenci öğretmenin kurşun kalemle ana çizgilerini çizdiğini kalemiyle tekrarlar; okuma da bu türlü, fikir çalışmasının büyük kısmı esasen bizim için yapılmıştır. Bu yüzden kendi niyetlerimizle meşgul olduktan sonra bir kitap almak bizi rahatlatıyor. Ve okurken, zihin aslında yalnızca oburlarının niyetlerinin oyun alanıdır. Böylelikle, bir kimse neredeyse bütün gününü okuyarak geçirirse ve rahatlama yoluyla ortaları fikirsiz bir cümbüşe ayırırsa, yavaş yavaş düşünme kapasitesini kaybeder; tıpkı her vakit cet binen adamın sonunda yürümeyi unutması üzere. Pek çok eğitimli insan için durum böyledir. Kendilerini aptal olarak görmüşlerdir.”
İnsan istediğini yapabilir ancak istediğini isteyemez.
Okumama sanatı çok değerli bir sanattır…
”Okumama sanatı çok değerli bir sanattır. Rastgele bir vakitte genel halkın dikkatini çeken rastgele bir şeyle ilgilenmemektir. Siyasi yahut dini bir broşür, roman yahut şiir büyük bir kaos yarattığında, aptallar için yazanın her vakit geniş bir kitle bulduğunu hatırlamalısınız. Uygun kitaplar okumanın ön şartı, makûs kitapları okumamaktır; zira hayat kısadır.”
…kitap satın alırken optimist bir biçimde onları okumak için vakit kazandığını düşünüyorsun.
Hayat, daima bir vefat sürecidir.
Diğer beşerler üzere olmak için kendimizin dörtte üçünü kaybederiz.
Mizah duygusu, insanın tek kutsal niteliğidir.
Yüksek seviyede bir zeka, bir insanı toplumsal olmaktan çıkarır.
Düşüncelerinin yüzeysel tabiatı…
”Düşüncelerinin yüzeysel tabiatı, görüşlerinin darlığı ve yanılgılarının sayısı hakkında bir bilgi edindiğimizde, başka insanların zihinlerinde olup bitenlere yavaş yavaş kayıtsız hale geleceğiz. Diğerlerinin fikirlerine çok paha verenler, onlara çok fazla paha vermiş olur.”
Çocuklar sadece saf bir akılla dünyaya getirilseydi…
”Çocuklar sırf saf bir akılla dünyaya getirilseydi, insan ırkı var olmaya devam eder miydi? Bir insan, gelecek jenerasyona, onu varoluşun yükünden kurtaracak kadar sempati duymayı tercih etmez mi ya da en azından soğukkanlılıkla bu yükü ona yüklemeyi kendi üzerine almaz mı?”
Kibar olmak akla yatkın bir şeydir; sonuç olarak, kaba olmak aptalca bir şeydir. Gereksiz ve kasıtlı bir kabalıkla düşman edinmek, konutunuzu ateşe vermek kadar çılgınca bir süreçtir.
Gençleri rahatsız eden ve üzen şey…
”Gençleri rahatsız eden ve üzen şey, hayatta karşılaşılması gerektiği kesin varsayımıyla memnunluk arayışıdır. Bundan daima olarak aldatılan umut ve münasebetiyle memnuniyetsizlik doğar. Hayallerimizde belgisiz bir mutluluğun aldatıcı manzaraları önümüzde gezinir ve asıllarını boşuna ararız. Vaktinde tavsiye ve eğitim yoluyla dünyanın onlara sunacağı çok şey olduğu halindeki yanlış niyet gençlerin zihinlerinden silinebilseydi çok şey kazanılabilirdi.”
Hiçbir şey olmasa daha âlâ olurdu…
”Hiçbir şey olmasa daha düzgün olurdu. Yeryüzünde zevkten çok acı olduğu için her tatmin yalnızca geçicidir. Yeni dilekler ve yeni dertler yaratır ve yiyip bitiren hayvanın ıstırabı her vakit yiyip bitirenin zevkinden çok daha büyüktür.”
Bir sanat yapıtına bir prens üzere davranın: evvel sizinle konuşmasına müsaade verin.
Büyük adamlar kartallar üzeredir ve yuvalarını aziz bir yalnızlık üzerine kurarlar.
Öyleyse sorun, şimdi kimsenin görmediğini görmek değil, herkesin gördüğü hakkında şimdi kimsenin düşünmediğini düşünmektir.
Hayat, acı ve can badiresi ortasında bir sarkaç üzere ileri geri sallanır.
Kitaplar olmadan medeniyetin gelişimi imkansız olurdu…
”Kitaplar olmadan medeniyetin gelişimi imkansız olurdu. Değişimin lokomotifleri, dünyaya açılan pencereler, şairin dediği üzere “zaman denizinde dikilmiş deniz fenerleridir”. Onlar arkadaştır, öğretmendir, sihirbazdır, zihnin hazinelerinin bankerleridir. Kitaplar basılı insanlıktır.”
Dikensiz gül olmaz, gülsüz diken çoktur.
Umut, bir şeye duyulan dileğin olma olasılığıyla karıştırılmasıdır.
Hayatımızı, hiçliğin memnun istirahatinde gereksiz yere rahatsız edici bir kısım olarak görebiliriz.
Evlenmek, kişinin haklarını yarıya indirmek ve misyonlarını ikiye katlamaktır.
İnsan hayatı bir çeşit yanılgı olmalı…
”İnsan hayatı bir tıp yanılgı olmalı. Bunun gerçeği, sadece insanın tatmin edilmesi güç bir gereksinimler ve zorunluluklar bileşimi olduğunu hatırlarsak gereğince açık olacaktır ve tatmin olduklarında bile, elde ettiği tek şey, can kasvetine terk edilmekten öteki hiçbir şeyin kalmadığı bir acısızlık halidir.”
Kadınlarla ilgili son sözümü şimdi söylemedim…
”Kadınlarla ilgili son sözümü şimdi söylemedim. İnanıyorum ki bir bayan kitleden çekilmeyi, daha doğrusu kendini kitlenin üstünden yükseltmeyi başarırsa, durmadan ve bir erkekten daha fazla büyür.”
Müziğin anlatılmaz derinliği…
”Müziğin anlatılmaz derinliği, anlaşılması bu kadar kolay ve bir o kadar anlaşılmaz olmasının nedeni, en içteki varlığımızın tüm hislerini yine üretmesidir lakin büsbütün gerçeklikten ve acısından uzaktır.”
Çok mutsuz olmamanın en inançlı yolu, çok memnun olmayı beklememektir.
Her ayrılık mevtin evvelden tadı, her kavuşma tekrar dirilişin bir ipucudur.
Her bireyin ömrü bir bütün olarak ve genel olarak bakıldığında ve sırf en değerli özellikleri vurgulandığında sahiden bir trajedidir fakat detaylarına girildiğinde güldürü niteliği taşıyor.
Sıra dışı niyetleri ile ideoloji dünyasında kıymetli izler bırakan Alman filozof Arthur Schopenhauer’in üzerine derin derin düşünmenize neden olacak kelamlarından kimilerini listeledik. Elbette bu liste çok daha uzun olabilirdi. Sevdiğiniz Schopenhauer kelamlarını yorumlarda paylaşabilirsiniz.